Benedyktynka lub Benedyktyn jest to światowej sławy likier wytwarzany w Francuskim klasztorze benedyktynów w Fécamp. Receptura sporządzona została przez włoskiego mnicha przebywającego w klasztorze benedyktynów w Normandii, w zamyśle twórcy likier ten miał być lekarstwem na malarię. W oryginalnym składzie zawiera wyciągi z ponad 40 ziół i rozmaitych korzeni, między innymi goździków, cynamonu, majeranku, kolendry dzięgielu, gałki muszkatołowej, szafranu, lawendy, mięty i melisy. Nalewkę o podobnych właściwościach smakowych i leczniczych, wzmacniających, uspokajających i wspomagających trawienie, możecie zrobić w domowych warunkach według poniższego przepisu.

Badania naukowe wykazały, że ekstrakt z czarnego bzu hamuje namnażanie niektórych szczepów wirusa grypy, owoce róży i głogu zawierają mnóstwo witamin, a arcydzięgiel, lukrecja i szałwia są wykorzystywane w zielarstwie jako środki przeciwbakteryjne. Te i jeszcze kilka innych składników znajdziecie w poniższym przepisie na nalewkę przeciwgrypową.

Szałwia lekarska, Salvia officinalis – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych, pochodząca z rejonu Morza Śródziemnego. Jej nazwa łacińska pochodzi od słowa salvus oznaczającego zdrowie. Liści szałwii używa się jako surowiec zielarski ze względu na zawarte w nich substancje takie jak olejki eteryczne – tujon, cyneol i kamforę, garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne, jak również duże ilości witamin B1, PP, A i C. Działają one na poprawę układu trawiennego, obniżenie poziomu cukru we krwi, działa kojąco na zmęczenie i depresję, ponadto napary stosowane są do płukania jamy ustnej i gardła przy zapaleniach, pleśniawkach i anginie.

Alkohol jest prawdopodobnie jednym z najbardziej kontrowersyjnych produktów pod względem wpływu na stan zdrowia, dostępności dla młodzieży, ustawodawstwa, czy też jako powód wielu wypadków. W poniższym tekście chcielibyśmy przedstawić Państwu zaskakujące, zabawne, lub po prostu ciekawe fakty na temat alkoholu.

Moszcz (z łac. mustum, znaczy młody). Jest to świeżo wyciśnięty sok owocowy, lub warzywny, zawierający skórki, nasiona i łodyżki owoców. Tworzą one frakcję stałą moszczu, nazywa się je wytłoczynami lub miazgą, a stanowi ona od 7% do 23% całkowitej masy moszczu (w zależności od rodzaju owoców).

Śliwa tarnina, Prunus spinosa - jest to gatunek krzewu z rodziny różowatych zwany również tarką. Występuje w całej Europie, zachodniej Azji i północnej Afryce. Przypuszcza się że krzyżowanie tarniny z ałyczą doprowadziło do uzyskania śliwy domowej. Kuliste czarno-siwe owoce tarniny osiągają od 1 do 3 centymetrów i mają działanie przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe i aseptyczne. Owoców najczęściej używa się do sporządzania konfitur, kompotów soków i syropów, ale ten niepozorny owoc znajduje szerokie zastosowanie również w produkcji win, nalewek i wysokoprocentowych destylatów. W Wielkiej Brytanii z tarniny sporządza się nalewkę sole gin, we Francji i Hiszpanii likiery, odpowiednio prunelle i pacharan, w krajach słowiańskich natomiast z tych niepozornych owoców sporządzano mocne wódki i wina. Osiemnastowieczny przyrodnik Krzysztof Kulk twierdził, że wystarczy wrzucić jeden owoc tarniny do beczki wina, aby zapobiec jego psuciu.

Żeń-szeń właściwy, Panax ginseng zwany również ginsengiem lub wszechlekiem jest gatunkiem byliny z rodziny araliowatych występującej dziko na terenie wschodniej Azji. Żeń-szeń, a w szczególności jego korzeń znajdują szerokie zastosowanie w medycynie wschodu, gdzie użytkowany był już 4000 lat temu jako środek energetyzujący, poprawiający koncentrację i zapamiętywanie, podnoszący odporność na stres, ale także obniżający poziom glukozy we krwi, zwiększający witalność i pomagający w redukcji nadwagi.

Kokos właściwy, Cocos nucifera - gatunek rośliny z rodziny arekowatych, zwanej także palmą kokosową. Roślina ta pochodzi prawdopodobnie z terenów południowo-wschodniej Azji lub północno-zachodniej Ameryki Południowej. W wielu pierwotnych językach tamtych rejonów nazywana jest "drzewem o tysiącu zastosowań" lub "drzewem, które zaspokaja wszystkie potrzeby życiowe". Powszechnie znane wiórki kokosowe są rozdrobnioną koprą, czyli wysuszonym bielmem wyściełającym wnętrze pestki, czyli orzecha kokosowego. Ze względu na to, że kopra zawiera do 70% tłuszczu tłoczy się z niej olej kokosowy.

Żurawina, Vaccinium – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych, występującej w krajach północnej i środkowej Europy, północnej Azji i Ameryki Północnej. Kuliste czerwone jagody o średnicy do 1 centymetra są bogatym źródłem witaminy C, minerałów takich jak sód, potas, fosfor, wapń i magnez, a także szereg kwasów organicznych – cytrynowego i jabłkowego. Już od czasów starożytnych żurawina stosowana była w przypadku leczenia schorzeń układu moczowego.

Pieprz czarny, Piper nigrum – gatunek rośliny z rodziny pieprzowatych pochodząca z Indii, uprawiana w całej strefie tropikalnej. Z owoców pieprzu otrzymuje się przyprawę zawierającą dużą ilość olejków eterycznych i alkaloidu piperyny, która powoduje charakterystyczny palący smak. W zależności od czasu zbioru owoców i sposobu ich późniejszej obróbki z pieprzowca otrzymuje się różne rodzaje przyprawy. Nalewka sporządzona na ziarnach pieprzu ma właściwości rozgrzewające, łagodzi objawy przeziębienia i grypy, pobudza układ krążenia, oraz leczy dolegliwości żołądkowe.

Pospolite daktyle są to ususzone owoce daktylowca właściwego, Phoenix dactylifera – rośliny z rodziny arekowatych, nazywanej często palmą daktylową. Jest to roślina powszechnie uprawiana w południowo-zachodniej Azji i północnej Afryce, gdzie ze świeżych owoce z odmian twardych mielone są na mąkę, a z odmian miękkich tłoczy się sok zwany „miodem palmowym”. Daktyle są bogatym źródłem witamin A, C, B1, B2 i PP, zawierają również potas, żelazo, fosfor i magnez. W seym składzie kryją również salicylany zwalczające ból, zapalenia i zapobiegające zakrzepom.

Borówka brusznica, Vaccium vitis-idea, zwana także borówką czerwoną lub w niektórych regionach gogodze – jest to gatunek rośliny należący do rodziny wrzosowatych, Występuje w strefie umiarkowanej na całej półkuli północnej. Z dojrzałych, błyszcząco czerwonych jagód robi się galaretkę, która jest bazą do słynnego sosu Cumberland. Jako surowiec zielarski jagody brusznicy stosuje się w celu regulacji trawienia i jako środek dietetyczny.

Bazylia eugenolowa, Ocimum gratissimum – gatunek rośliny jednorocznej należącej do rodziny jasnotowatych, w stanie dzikim występuje w tropikalnej części Azji i Afryki, z powodzeniem uprawiana również w Polsce. Bazylia znajduje szerokie zastosowanie jako surowiec zielarski regulujący trawienie, pobudzający wydzielanie soku żołądkowego, używany również w schorzeniach woreczka żółciowego i wątroby, a także do łagodzenia zapaleń jamy ustnej w formie naparu do płukania.

Czeremcha zwyczajna, Padus avium – gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych występującego w całej Europie, Azji Mniejszej i Syberii, zwana także trzemchą, śliwką kocierpką lub smordynią. Kuliste, czarne i błyszczące owoce czeremchy są w smaku słodko-gorzkie, tym słodsze im później zerwane. Znajdują one zastosowanie w sztuce kulinarnej jako składnik nalewek, soków, marmolad, dżemów i konfitur. W ziołolecznictwie natomiast czeremcha stosowana jest jako środek wykrztuśny, przeciwkaszlowy, przeciwbiegunkowy, oraz moczopędnie.

Koper ogrodowy, Anethum graveolens – roślina z rodziny selerowatych pochodząca z terytorium południowo-wschodniej Azji, gdzie nie występuje już w stanie dzikim. W czasach antycznych koper używany był przez Babilończyków, Syryjczyków i Rzymian jako środek pobudzający, między innymi podawany gladiatorom przed wejściem na arenę. Liście i nasiona zawierają olejki eteryczne – karwon, flandren i limonen, ponadto są niezwykle bogatym źródłem wapnia, żelaza i fosforu. W swym składzie zawierają również prowitaminę A, witaminy D, E, K, H, witaminy z grupy B, oraz bardzo duże ilości witaminy C.